موسسه طبيعت آسمان شب

هم خط كردن تلسكوپ شكستي نيوتني آسان است، ولي چرا در ابتدا كار سختي به‌ نظر مي‌رسد؟ اگر از گوگل كمك بگيريد و هر چيزي را كه پيدا كرديد چند بار بخوانيد، قطعا در دريايي از اطلاعات گم خواهيد شد. بعضي از آن‌ها به‌ شدت فني و بعضي حتي متناقض هستند. گاهي واقعا هرچه كمتر، بهتر.   

بسياري از راهنماهاي هم خط كردن تلسكوپ سرشار از جزئيات گيج‌كننده هستند، زيرا با در نظر گرفتن افراد مبتدي نوشته نمي‌شوند. آن‌ها معمولا براي كاربران حرفه‌اي تلسكوپ كه به جزئيات نحوه كار دستگاه خود علاقه‌مند هستند، نوشته مي‌شوند.

چگونه راهنماي بيش ‌از حد پيچيده را تشخيص دهيم؟ ساده‌ترين روش اين است كه اگر مرحله اول گونيا كردن فوكوسر است، مسير سختي را در پيش داريد. هم خط كردن تلسكوپ مثل كارهايي است كه براي نگهداري از ماشين انجام مي‌دهيد. هر چند وقت يك‌بار بايد روغن را عوض كرده و باد لاستيك را تنظيم كنيد تا ماشين درست كار كند.

اين كارها براي برخي حكم سرگرمي را دارد. آن‌ها ترجيح مي‌دهند روز تعطيل را زير كاپوت ماشين بگذرانند و صرفا از ور رفتن با قطعه‌هاي مختلف آن لذت مي‌برند. در رابطه با تلسكوپ، هم خط سازي ممكن است به نوعي ور رفتن تبديل شود كه لزومي ندارد. بيشتر وقت‌ها هم خط كردن يك يا دو دقيقه بيشتر زمان نمي‌برد. بنابراين اگر به‌ تازگي تلسكوپ خريده‌ايد و دستورالعمل‌هاي آن برايتان گيج‌كننده است، ادامه مقاله را بخوانيد تا راحت‌ترين روش تنظيم و راه‌اندازي آن را ياد بگيريد.

هم خط كردن چيست؟

تلسكوپ بازتابي ظاهر پيچيده‌اي دارد ولي در واقع فقط از سه بخش اپتيكي تشكيل شده است: آينه اصلي (كه معمولا آينه اوليه ناميده مي‌شود)، يك آينه كوچك و صاف نزديك بالاي لوله (معروف به آينه مورب يا ثانويه) و چشمي بزرگنمايي كه به داخل آن نگاه مي‌كنيد.

نكته جالب اين است كه فقط چشمي و آينه اصلي اجزاي اپتيكي فعال هستند. آينه ثانويه صرفا يك قطعه شيشه بازتابنده است. اين نكته مهمي است كه بعدا بايد در نظر بگيريد. وقتي تلسكوپ را هم خط مي‌كنيم، چه كاري مي‌خواهيم انجام دهيم؟ پاسخ ساده است: مطمئن شويم كه چشمي با مركز آينه اصلي و آينه اصلي با مركز چشمي منطبق است.

اين اولين كاري است كه بايد براي تراز كردن تلسكوپ‌تان انجام دهيد و وقتي آن را ياد بگيريد، به‌ ندرت بيشتر از يك يا دو دقيقه طول مي‌كشد. در واقع بيشتر شب‌ها اصلا لازم نيست كاري انجام دهيد، فقط بايد مطمئن شويد كه همه چيز سر جايش است.

قبل از هر چيز، به ابزار مناسب نياز داريد. به‌ طور خلاصه، يك درپوش هم خط سازي ساده، مثل درپوش تلسكوپ، كارتان را راه مي‌اندازد. سپس بايد مطمئن شويد كه مركز آينه اصلي تلسكوپ به نحوي مشخص شده است. از جلوي تلسكوپ به انتهاي لوله نگاه كنيد. آيا يك حلقه كاغذي كوچك روي آينه مي‌بينيد؟ اگر نه، خودتان بايد يكي را در مركز آينه قرار دهيد.

چگونه تلسكوپ را هم خط سازي كنيم؟

هم خط سازي يك فرايند سه مرحله‌اي است. مرحله اول تراز كردن آينه اوليه و مرحله دوم تنظيم آينه ثانويه است. در نهايت، در مرحله سوم بايد هم‌ترازي آينه اوليه را دقيق‌تر تنظيم كنيد. بيشتر شب‌ها فقط بايد مرحله سوم را انجام دهيد. اگر همه اين كارها را براي اولين بار انجام مي‌دهيد، قطعا بهتر است چند بار در طول روز تمرين كنيد. همه چيز در تاريكي كمي پيچيده‌تر است.

مرحله اول: هم خط سازي اوليه

درپوش هم خط سازي را در فوكوسر قرار دهيد و از درون آن نگاه كنيد. سعي كنيد تمام قسمت‌هاي نشان‌داده‌شده در تصوير زير را شناسايي كنيد.

اگر خوش‌شانس باشيد، همه چيز كاملا صاف و تنظيم‌شده به‌ نظر مي‌رسد ولي به احتمال زياد چيزي شبيه تصوير زير خواهيد ديد.

اگر به درون درپوش هم خط سازي نگاه كنيد، مي‌بينيد كه سطح زيرين آن در آينه اصلي منعكس شده است. به انعكاس حفره كوچك درپوش روي آينه اصلي دقت كنيد كه مثل نقطه‌اي سياه به‌ نظر مي‌رسد. شيب آينه اصلي را با چرخاندن پيچ‌هاي هم خط سازي تنظيم كنيد تا نقطه سياه در مركز دونات كاغذي قرار گيرد.

در تلسكوپ‌هاي بزرگ‌تر، بهتر است فرد ديگري پيچ‌ها را بچرخاند و شما تغييرات را زير نظر داشته باشيد. نكته‌اي كه بايد در نظر داشته باشيد اين است كه با چرخاندن دو پيچ از سه پيچي كه پشت آينه قرار دارند، مي‌توانيد نقطه سياه را روي مركز حلقه كاغذي تنظيم كنيد. وقتي فقط با دو پيچ سروكار داشته باشيد، كار كمي ساده‌تر خواهد بود.

بسته به اينكه كمك داريد يا نه، اين كار يك يا دو دقيقه بيشتر طول نمي‌كشد. براي اينكه متوجه شويد هر پيچ چه كاري انجام مي‌دهد، از روش آزمون و خطا استفاده كنيد. يكي از پيچ‌ها را بچرخانيد. آيا نقطه را به مركز حلقه نزديك مي‌كند؟ اگر بله، آن را بيشتر بچرخانيد. اگر نه، آن را به‌ سمت مخالف بچرخانيد يا يكي ديگر را امتحان كنيد. اگر آهسته و با قاعده پيش برويد، بالاخره موفق مي‌شويد.

مرحله دوم: تراز كردن آينه ثانويه

اگر مرحله اول را درست انجام داده باشيد، شايد نيازي به مراحل بعدي نداشته باشيد. با اين‌ حال بهتر است مطمئن شويد كه آينه ثانويه تلسكوپ نيز درست تنظيم شده است.

حتي اگر تلسكوپ را طوري هم خط سازي كرده باشيد كه چشمي منطبق با مركز آينه اصلي و آينه اصلي منطبق با مركز چشمي باشد (كاري كه در مرحله اول انجام داديد)، باز هم بايد مطمئن شويد كه آينه ثانويه ۱۰۰درصد نور آينه اوليه را به چشمي منتقل مي‌كند.

دوباره از سوراخ درپوش نگاه كنيد و اين بار تمركزتان را روي دايره دور آينه اصلي و لبه بيروني آينه ثانويه بگذاريد. براي اينكه آن‌ها را راحت‌تر تشخيص دهيد، يك تكه كاغذ را داخل لوله، پشت آينه ثانويه و مقابل فوكوسر بچسبانيد.

آيا آينه اصلي در مركز آينه ثانويه قرار دارد؟ در بيشتر تلسكوپ‌هاي نو، آينه ثانويه درست تنظيم شده است. اگر دستگاه شما اينطور نبود، بايد تشخيص دهيد كه آينه ثانويه را به كدام جهت حركت دهيد. بيشتر نگهدارنده‌هاي آينه ثانويه تنظيمات گيج‌كننده‎‌اي دارند و به‌ همين دليل تراز كردن اين آينه صاف كار سختي به‌ نظر مي‌رسد.

واقعيت اين است كه فقط بايد با سه حركت كار كنيد. مي‌توانيد آينه ثانويه را در لوله تلسكوپ عقب و جلو ببريد، آن را نسبت به فوكوسر بچرخانيد يا شيب آن را تغيير دهيد.

 اولين كاري كه بايد انجام دهيد اين است كه ميزان دقيق عقب يا جلو بردن آينه ثانويه را پيدا كنيد. از متر يا خط‌كش براي اندازه‌گيري فاصله سر لوله تلسكوپ تا مركز فوكوسر استفاده كنيد. فاصله سر لوله تا مركز آينه ثانويه هم بايد همين‌ قدر باشد.

ساده‌ترين راه براي پيدا كردن مركز آينه ثانويه اين است كه اين نقطه را پشت نگهدارنده با مداد علامت بزنيد. با شل‌كردن پيچ مركزي بزرگ عنكبوتي مي‌توانيد آينه ثانويه را عقب و جلو ببريد. اگر نمي‌توانيد اين كار را كاملا دقيق انجام دهيد، نگران نباشيد. چند ميلي‌متر جلوتر يا عقب‌تر اشكالي ندارد.

اگر هم حوصله نداريد آن را دستكاري كنيد، مي‌توانيد آن را به حال خود رها كنيد و فرض كنيد در كارخانه درست تنظيم شده است. بعد نوبت چرخاندن آينه است. از دهانه تلسكوپ به درون آن نگاه كنيد و مطمئن شويد كه آينه ثانويه به سمت فوكوسر قرار گرفته است. در آخر بايد شيب را طوري تنظيم كنيد كه لبه بيروني آينه اصلي با لبه بيروني آينه ثانويه هم‌مركز باشد. اين كار معمولا با آچار آلن كوچك يا پيچ‌گوشتي انجام مي‌شود.  

مجددا اگر نگهدارنده آينه ثانويه سه پيچ تنظيم دارد، سعي كنيد فقط با دو پيچ كار كنيد. ابتدا فوكوسر را كاملا داخل ببريد و وقتي به هم‌خطي نزديك شديد، آن را به‌تدريج بيرون بكشيد تا لبه آينه اصلي با لبه آينه ثانويه مماس شود.

به خاطر داشته باشيد كه اگرچه تنظيم كردن آينه ثانويه پيچيده‌ترين بخش هم‌خط‌سازي است، كمترين اهميت را دارد. تا زماني كه كل آينه اصلي را در ثانويه ببينيد، همه چيز خوب است. در بعضي از تلسكوپ‌ها، شايد چند سال نيازي به دستكاري آينه ثانويه نداشته باشيد. يادتان باشد كه اين فقط يك تكه شيشه صاف و بدون قدرت نوري است و تنها كاري كه مي‌كند اين است كه نور را از آينه اصلي به سمت لوله منحرف مي‌كند.

مرحله سوم: تراز كردن مجدد آينه اصلي

اگر با آينه ثانويه حسابي دست و پنجه نرم كرده‌ايد، به احتمال زياد بايد آينه اصلي را هرچند خيلي كم، دوباره تنظيم كنيد. دوباره مرحله اول را تكرار كنيد. وقتي مرحله سوم را تكميل كرديد، با خيال راحت از تلسكوپ استفاده كنيد و مطمئن باشيد كه بهترين تصويري را كه مي‌تواند ارائه مي‌كند.

توضيحات در مورد محصول تلسكوپ دابسوني 10 اينچ سلسترون سري StarSense Explorer

• تلسكوپ خود را به راحتي و با كمك موبايل به سمت اجرام آسمان شب هدايت كنيد
• تلسكوپ بازتابي با دهانه بزرگ 254 ميلي‌متري و فاصله كانوني 1200 ميلي‌متر
• با توانايي رسيدن به حداكثر بزرگنمايي 508 برابر
• گردآوري نور بسيار بالا – 1320 برابر چشم انسان و 57 درصد بيشتر از مدل 8 اينچ
• با آينه بزرگ سهمي شكل آلومينيوم-كوارتز Radiant Aluminum Quartz  با پوشش انحصاري XLT
• كيفيت اُپتيكي بالا – تصاويري بسيار روشن و شفاف بويژه در رصد ماه و سيارات
• داراي جوينده نقطه قرمز (در صورتي كه نخواهيد از هدايتگر موبايل استفاده كنيد)
• فوكوسر بسيار دقيق و نرم كريفورد با قابليت نصب چشمي‌هاي ۲ اينچ و ۱.۲۵ اينچ
• داراي محل نصب گوشي هوشمند (موبايل)
• مقر بسيار مستحكم دابسوني سمتي‌-ارتفاعي با  حركت و كنترل بسيار نرم و روان
• داراي دستگيره حمل آسان براي لوله تلسكوپ و پايه دابسوني
• ايده آل براي رصد ماه و سيارات منظومه شمسي و مناسب اجرام اعماق آسمان
• نصب و راه اندازه بسيار سريع و آسان
• در هرجا كه باشيد اپليكيشن StarSense Explorer  تلسكوپ شما را به سوي هدف هدايت مي‌كند
•  اپليكيشن StarSense Explorer قابل نصب و اجرا روي  اندرويد 7 و بالاتر يا iphone 6  و بالاتر

آماده تجربه‌اي جديد با تلسكـوپ هستيد؟ با قابليت‌هاي گوشي موبايل خود آسمان شب را رصد كنيد. با تلسكوپ‌هاي جديد 8 و 10 اينچي دابسوني سري StarSense Explorer شركت سلسترون. تلسكـوپ‌هايي با دهانه بزرگ كه ارتباط شما با آسمان شب را بسيار بهتر خواهند كرد.

با تكنولوژي جديد و انحصاري تلسكوپ‌هاي سري StarSense Explorer نيازي به آموزش نداريد و به راحتي مي‌توانيد مكان سياره‌ها، ستاره‌هاي دوتايي، خوشه‌هاي ستاره‌اي، سحابي‌ها و كهشكان‌ها و ساير اجرام را پيدا كنيد و البته همه اينها در همان شب اول رصد اماكن پذير است.

تكنولوژيStarSense Explorer در كنار دهانه بزرگ در  اين تلسكـوپ‌ها باعث مي‌شود تا تصاويري بسيار روشن با جزئيات بسيار خوب داشته باشيد اين تلسكـوپ‌هاي بازتابي داراي آينه‌هاي بزرگ سهمي شكل  با پوشش XLT براي افزايش روشنايي و وضوح تصوير بالا هستند. تلسكـوپ‌ها روي پايه‌هاي بسيار مستحكم دابسوني قرار دارند، پايه‌ها، پيچ تنظيم براي بالانس ارتفاع تلسكـوپ دارند و همچنين بلبرينگ تفلوني براي چرخش نرم دارند.

استفاده از تلسكـوپ‌هاي دابسوني «اِستارسنس» بسيار راحت است. ابتدا، گوشي موبايل را در جاي مخصوص آن قرار دهيد  و بعد اپليكيشن StarSense Explorer را جرا كنيد. برخلاف ساير اپليكيشن‌هاي نجومي،  اپليكيش «استارسنس» از دوربين موبايل شما براي تشخيص آسمان شب و موقعيت اجرام آن بهره مي‌برد‎ و با تلسكوپ شما كاملا هم‌خط مي‌شود به اين ترتيب موقعيت دقيق اجرام را در آسمان شب پيدا مي‌كند.

دستورالعملي بسيار ساده را انجام مي‌دهيد و بلافاصله اپليكيشن فهرستي از اجرام قابل مشاهده در آسمان شب را ايجاد مي‌كند يك جرم آسماني را از اين فهرست انتخاب كنيد و با توجه به جهتي كه صفحه نمايش نشان مي‌دهد، تلسكـوپ را  بچرخانيد. درحاليكه تلسكـوپ را به سمت هدف حركت مي‌دهيد اپليكيشن موقعيت جديد را مرتبا به روزرساني مي‌كند وقتي دايره هدف‌گيري به رنگ سبز تغيير كرد هدف شما آماده رصد از پشت چشمي است.

اپليكيشن  «STARSENSE EXPLORER»در هر جايي از جهان كار مي‌كند نيازي نيست تا گوشي شما آنتن داشته باشد براي همين چه در حياط خانه خود باشيد يا در جايي دور از شهر آسمان شب در اختيار شما است تا درون آن اكتشاف كنيد.

ويژگي هاي كليدي تلسكوپ‌هاي دابسوني سلسترون سري StarSense Explorer :

 *قابليت كنترل با موبايل و اپليكيشن*: استفاده از فناوري منحصربفرد و برنده جوايز جهاني  StarSense همراه با اپليكيشن  مربوطه براي تعيين مكان اجرام آسماني در زمان واقعي.

*آينه اوليه سهمي شكل ۱۰ اينچي*:آينه بزرگ ۱۰ اينچي (۲۵۰ ميلي‌متري) با قابليت جمع آوري نور و پوشش انحصاري XLT شركت سلسترون با كمترين پراكندگي نوري باعث رسيدن به وضوح تصوير استثنايي مي‌شود.

*پايه مستحكم به سبك دابسوني*: مجهز به بلبرينگ هاي با قطر بالا و با حركت و كنترل بسيار نرم و روان.

*لوازم جانبي كاربردي و كامل*: شامل چشمي 25 ميلي متري Plössl، فوكوس كننده 2 اينچي كريفورد، داك تلفن هوشمند StarSense و موارد ديگر براي رصدهايي آموزنده و لذت بخش.

چه فردي مبتدي اما جدي باشيد و يا يك ستاره شناس باتجربه، تلسكـوپ دابسوني Celestron StarSense Explorer 10 ابزاري كاربرپسند است كه رصدهايي دقيق ارائه مي دهد. آينه ۲۵۰ ميليمتري بزرگ آن تضمين مي كند كه هرچه بيشتر درون اجرام آسمان شب برويد شگفتي‌هاي بيشتري كشف خواهيد كرد.

*آسمان شب را به شكلي متفاوت از گذشته تجربه كنيد*: با تكنولوژي جديد و كارآمد StarSense Explorer  جداول و نقشه‌هاي پيچيده اجرام آسماني و يا برنامه‌ و اپليكيشن‌هاي كامپيوتري نه چندان دقيق به چيزهايي مربوط به گذشته تبديل مي شوند. اين تلسكـوپ را راه اندازي كنيد و در عرض چند دقيقه، با اطمينان در آسمان حركت خواهيد كرد. اين برنامه به طور خودكار ليستي از اجرام قابل مشاهده در حال حاضر را ايجاد مي كند و به شما امكان مي دهد سيارات، سحابي ها، كهكشان ها، خوشه هاي ستاره اي و ستاره هاي دوتايي را به راحتي مشاهده كنيد.

*طراحي شده براي راحتي و قابليت حمل*: با وچود اندازه بزرگ، طراحي تلسكوپ به گونه‌اي است كه امكان تنظيمات دقيق و فوكوس دقيق را فراهم مي كند و اين اطمينان را به شما مي دهد كه بيشترين بهره را از ساعات رصدي خود ببريد. با وجود آينه بزرگ، تلسكوپ همچنان قابل حمل است و به شما امكان مي دهد آن را به مناطقي با آسمان تاريك ببريد تا مناظري شگفت داشته باشيد.

*عصر جديد تلسكـوپ‌هاي دابسوني*: شركت سلسترون با تلسكـوپ‌هاي سري StarSense Explorer در واقع عصر جديدي را در تلسكـوپ‌هاي دابسوني اعلام كرد و آنها را دوباره اختراع كرد. شركت سلسترون سادگي يك دابسوني كلاسيك را با فناوري پيشرفته تركيب كرده است. مانند اين است كه راهنماي تور شخصي خود را در آسمان شب داشته باشيد كه آماده است تا از باشكوه ترين اسرار جهان پرده برداري كند.

پرسش و پاسخ

چرا هم خط كردن ضروري است؟

اگر كارتي را مقابل آينه اصلي تلسكوپ‌تان نگه داريد بدون اينكه نور ورودي را مسدود كنيد، تصويري را روي آن كارت خواهيد ديد كه از آينه اصلي منعكس شده است. با نزديك و دور كردن كارت از آينه، نقطه‌اي را پيدا مي‌كنيد كه واضح‌ترين تصوير را از هر چيزي كه آينه به‌ سمت آن باشد نشان مي‌دهد.

جايي كه اين تصوير در آن قرار دارد، صفحه كانوني ناميده مي‌شود. مشكل اين است كه آينه تلسكوپ شما واضح‌ترين تصاوير خود را فقط در مركز صفحه كانوني توليد مي‌كند. بنابراين بايد مطمئن شويد كه همان بخش از تصوير را با چشمي بزرگنمايي مي‌كنيد.

اگر چشمي را كمي از مركز صفحه كانوني منحرف كنيد، تصوير تاحدودي به‌ دليل يك خطاي اپتيكال ناخوشايند به نام كما تار مي‌شود. در نتيجه جزئيات كمتري را مي‌بينيد. به نحوي كه كمربندهاي مشتري ممكن است ناپديد شوند، تشخيص دهانه‌هاي كوچك ماه سخت خواهد بود و ستاره‌هاي دوتايي به‌‌ صورت يك نقطه نوراني به‌ نظر مي‌رسند. به‌ همين دليل بايد تلسكوپ را هم‌خط‌سازي كنيد تا مطمئن شويد كه از بهترين بخش صفحه كانوني استفاده مي‌كنيد.

تراز كردن آينه ثانويه چقدر ضروري است؟

اگر آينه ثانويه را طوري تنظيم كرده‌ايد كه لبه بيروني آينه اصلي با آن متحدالمركز است، به‌اندازه كافي آن را تراز كرده‌ايد. در واقع به بيان دقيق‌تر، آينه ثانويه واقعا روي هم‌خط‌سازي اثر نمي‌گذارد و موقعيت آن فقط بر روشنايي صفحه كانوني تاثيرگذار است.

آيا هم‌خط‌كننده‌هاي ليزري مفيد هستند؟

هيچ نيازي به آن نداريد. هم خط كننده ليزري در دست يك مبتدي ممكن است به‌ جاي كمك، اوضاع را بدتر كند. وقتي هم خط سازي را با استفاده از درپوش ساده ياد گرفتيد، در صورت تمايل مي‌توانيد سراغ چشمي Cheshire برويد. بعد، اگر واقعا دلتان خواست، هم خط كننده ليزري بگيريد. واقعا نيازي به آن نخواهيد داشت ولي برخي نمي‌توانند در برابر نورهاي روشن مقاومت كنند.

آيا بايد فوكوسر را كج كنيم؟

اين يك تصور غلط رايج است كه فوكوسر براي هم خط كردن كامل بايد كج شود. فوكوسر كج‌شده هيچ اثري روي كيفيت تصوير نخواهد داشت. فوكوسري كه خيلي كج شده باشد ممكن است الگوي روشنايي صفحه كانوني را خيلي نامحسوس تغيير دهد، به‌ طوري كه تشخيص بصري آن غيرممكن باشد. اگر از مراحلي كه توضيح داديم پيروي كنيد، اپتيك تلسكوپ شما كاملا تراز خواهد شد.

نتيجه

اگر مراحلي را كه در مقاله عنوان شد را به خوبي رعايت كنيد و دست انجام دهيد به راحتي مي توانيد تلسكـوپ خود را هم خط كنيد. در زمان خريد تلسكوپ نيز مي توانيد يك هم خط كننده هم سفارش دهيد تا كارتان آسان تر شود. خريد تلسكوپ و هم خط كننده در سايت موسسه طبيعت آسمان شب با بهترين قيمت و كيفيت در دسترس شماست.

توضيحات بيشتر : تلسكوپ ، خريد تلسكوپ، دوربين تك چشمي، خريد دوربين تك چشمي، آسمان نما، ميكروسكوپ، خريد دوربين شكاري، خريد ميكروسكوپ، تلسكوپ دانش آموزي، دوربين شكاري، ميكروسكوپ دانش آموزي